Speelse figuren in een kleurrijke wereld, een samenspel van poëzie en virtuositeit. Wie het werk van Hans Truijen bekijkt, wordt meteen een ander mens. Dat geldt niet alleen voor zijn schilderijen waarin hij mensen, dieren en bloemen tegen een fel gekleurde achtergrond uitbeeldt. Het geldt ook voor zijn pop-art ramen in de St. Martinuskerk te Wyck-Maastricht (1968) en de door hem beschilderde Romaanse Catharinakapel in Oud-Lemiers (1978).
Museum Land van Valkenburg presenteert van 18 maart tot 27 mei 2018 een grote overzichtstentoonstelling van Hans Truijen die een prachtig beeld geeft van het werk van deze unieke veelzijdige kunstenaar.
Veel van zijn werken bevinden zich in collecties van musea als het Bonnefantenmuseum en Van Bommel van Dam, in gemeentelijke- en bedrijven collecties van DSM en KNP bijvoorbeeld en in veel particuliere verzamelingen. Toen hij overleed in 2005 liet de glazenier en schilder Hans Truijen een omvangrijk oeuvre na. Dit wordt beheerd door zijn zoon, de beeldhouwer Marc Truijen in Ulestraten. “Als beginnend kunstenaar zette ik me graag tegen mijn vader af en discussieerde veel met hem. Nu ben ik blij dat ik zijn manier van werken lange jaren heb meegemaakt en in zijn schilderijen de taal herken die hij sprak. “

De glazenier Hans Truijen wordt een eenling in de Nederlandse kunst genoemd. De stijl in zijn werk roept herinneringen op aan kunstenaars uit de Cobragroep en aan Chagall, ook wat zijn ramen betreft. Maar Hans Truijen is uniek en dat wilde hij ook zijn. Hij hield er niet van om zijn visie uit te dragen aan beginnende kunstenaars op de Academie. Ook niet aan zijn zoon Marc, de beeldhouwer. Lesgeven was niets voor hem.
Hans Truijen werd oorspronkelijk opgeleid als glazenier aan de Jan van Eyckacademie door Prof. Ten Horn. Hij slaagde in 1966 cum laude, en was vervolgens jarenlang als glazenier actief. De kerk was in die tijd een ruimhartig werkgever. Hans Truijen ontwierp kerkramen, bijvoorbeeld voor de Clemenskerk in Hulsberg die hij met 31 ramen geheel heeft beglaasd. Hij ontwierp ramen voor scholen, voor een verzorgingshuis en andere seculiere instellingen. In de trouwzaal van het gemeentehuis in Voerendaal zitten twee ramen met plant- en diermotieven van Hans Truijen. Ook particulieren bestelden glas-in-loodramen. Marc laat in zijn atelier een kist zien met ramen van Hans Truijen die hij onlangs heeft teruggekocht.

De schilder

Wie aan de schilder Hans Truijen denkt, ziet meteen zijn prachtig kleurgebruik voor zich. Hans werd in 1928 geboren in Soerabaja en heeft daar tot zijn 3e jaar gewoond. Zijn vader – afkomstig uit Venlo – was in dienst van Michelin en werd in de jaren twintig uitgezonden naar toenmalig Nederlands-Indië om een rubberplantage te beheren. Als kind sla je vroege indrukken van kleuren en geuren heel goed op. Ook na terugkeer bleef het leven in Indonesië een rol spelen bij de familie Truijen, moeder vertelde graag prachtige verhalen over die tijd . Het is zeker denkbaar dat herinneringen aan zijn geboorteplaats, de basis voor zijn latere werk zijn geworden, meent zoon Marc.

Hans Truijen gaat pas op latere leeftijd vrij schilderen. Hij kiest dan felle kleuren, met afbeeldingen van vlinders, vogels en vissen, en ranke vrouwenfiguren die over het doek dartelen. Zijn beschildering van het kerkje in Oud Lemiers (1978) is er een uiting van: het interieur lijkt op een vrij schilderij waar je doorheen loopt. Het biedt een intense en overweldigende ervaring. Marc kon er de eerste jaren na het overlijden van zijn vader niet meer naar gaan kijken. “De emoties in dat werk waren zo helemaal die van mijn vader.”
Het resultaat veroorzaakte een shock in Limburg, bij de pastoor en bij de parochianen. Bij de orthodoxe bisschop Gijsen viel het juist wel in de smaak. De televisie besteedde enkele malen aandacht de kunst van Hans Truijen in Lemiers: Kerkepad van de NCRV en Van Gewest tot Gewest. Resultaat: busladingen vol kijkers. Het was gedaan met de kritiek, het publiek stond voortaan positief tegenover de kleurige schilderingen. Wie het nog eens wil nalezen kan artikelen in vitrines bekijken. Ook zijn ontwerpen voor het kerkje op de tentoonstelling zijn in Valkenburg te zien.

Nieuwe belangstelling

Marc Truijen ziet dat de belangstelling voor kunstenaars als zijn vader merkbaar toeneemt. Hij is dan ook blij met de tentoonstelling in het Valkenburgs museum, temeer daar deze ook ander werk van Hans Truijen laat zien. “Een portret van Rietje Hermans – Toon Hermans was bevriend met mijn vader – en van zijn kunstvrienden Charles Eyck en Jacques Vonk.
Kleuren en vrolijkheid lijken het leven van Hans Truijen te beheersen. Maar er is ook een schaduwzijde. Zoals verschillende collega-kunstenaars leed ook Hans Truijen aan depressies. Hij had hulp van twee bevriende psychiaters. Marc herinnert zich dat ook moeder Atty Hans op andere gedachten kon brengen. ‘Kijk door het raam, dan zie je hoe eindelijk de zon weer begint te schijnen,’ zei ze en porde hem op samen een tocht te gaan maken. Dat lukte vaak. Dan ging het een tijd goed en was mijn vader weer in evenwicht met zichzelf. Maar in de kunst creatief bezig zijn kan heel intensief zijn. Mijn vader raakte dan in een soort trance. Je kon bij hem binnenlopen, hij zag of hoorde niets. Ik herken dat wel.”

Vader en zoon Truijen

Kijkt Marc nu anders aan tegen zijn vader dan vroeger? “De band tussen mijn vader en mij was hecht maar soms ook heel erg lastig. We konden urenlang discussiëren en onze visies botsten natuurlijk ook. Hij reageerde heel primair, net als de kleuren in zijn schilderijen. Dat zit ook in mijn karakter. Maar er was wederzijds veel waardering. Hij had zijn stijl en ik de mijne. Toen ik net van de Kunstacademie kwam vond ik het een nadeel om de ‘zoon-van’ te zijn, heel vervelend. Nu vind ik het een voordeel, het opent deuren, maar tegelijk voel ik ook een ‘noblesse oblige´. “
De expositie ‘Hans Truijen, uniek en kleurrijk’ is te zien van 18 maart – 27 mei 2018. Vanuit het museum worden diverse rondleidingen georganiseerd, o.m. ook naar de St. Martinuskerk in Wyck en de Catharinakapel in Oud-Lemiers.