Hommage aan schilder en tekenaar Harrie Bartels (1936 – 2015)

Expositie 2 februari – 28 juni 2020

Vijf jaar na zijn overlijden eert Museum Valkenburg kunstenaar Harrie Bartels met een fraaie tentoonstelling die een overzicht geeft van zijn veelzijdig werk. Bartels overleed in 2015 op 79-jarige leeftijd op Mallorca. Hij was afkomstig uit het Noord-Limburgse Tegelen, studeerde in 1963 af aan de Jan van Eyck academie in Maastricht, en volgde zijn opleiding bij de professoren Jaap Min, Ko Sarneel en Frans Nols. In datzelfde jaar ontving hij de Prijs van de Gemeente Valkenburg (fl. 800).
Harrie Bartels was een markant schilder en tekenaar. Hij hoorde bij de Artishock groep die in 1964 was opgericht om het stoffige kunstklimaat in Maastricht nieuw leven in te blazen. Hij was een van de leiders maar geen gangmaker. Hij trad niet graag op de voorgrond maar werkte liever. Hij zocht en vond inspiratie in zijn omgeving, in zijn eigen tuin, op straat, in het landschap. In de jaren ‘70 reisde hij regelmatig naar Marokko waar licht en kleuren zijn werk een nieuwe dimensie gaven.
Collega-kunstenaars maar ook professor Sarneel noemden hem ‘de beste Limburgse kunstenaar schilder van zijn generatie’. De doorgaans kritische recensent Sarneel toonde zich vaak aangenaam verrast door Harrie Bartels. Vooral de prachtige doorkijkjes die hij schilderde vanuit een raam in zijn woning, imponeerden hem. Deze ‘vensterschilderijen’ en zo’n veertig andere werken zijn in Museum Valkenburg te zien van 2 februari tot 13 april 2020. Bartels dochter Monica zal een inleiding over haar vader en zijn werk houden.

Vensterschilderijen

Zelf aan de weg timmeren heeft Harrie Bartels nooit gedaan. Hij werkte hard en vond het een erezaak dat hij zijn gezin als kunstenaar kon onderhouden, zegt dochter Monica over haar vader. “Papa was een teddybeer. Als kind had ik een fijne band met hem, ik was trots op mijn vader. Maar mijn moeder, zijn vrouw Gonnie, was de motor die hem draaiende hield. Ze stopte met buitenshuis werken en regelde voor hem de administratie, de inkoop en de verkoop en hield het atelier schoon zodat mijn vader zich helemaal aan het schilderen kon wijden. Dat was wat hij graag wilde.”
Monica en haar man Richard Hollands hebben een grote collectie werk van Harrie Bartels. Een bijzonder schilderij hangt in de slaapkamer. “Als ik wakker word zie ik het en voel ik de emoties uit mijn jeugd. Het schilderij op het doek is het venster van mijn vroegere meisjeskamer. Het geeft me nog steeds kracht en voldoening en het bewijst het respect dat ik voor mijn vader had.” Harry Bartels experimenteerde veel tot hij uiteindelijk de juiste compositie voor zijn vensters had gevonden. Toen het zover was heeft hij de vensterperiode afgesloten en is er nooit meer op teruggekomen.

Marokko

Er kwam een nieuwe periode in zijn kunstenaarsleven toen Harrie in 1969 regelmatig naar Marokko ging. Hij was uitgenodigd via een Marokkaanse caféhouder in Luik. Het land zou hem liever worden dan enige andere streek op de aardbol. Harrie zat daar in kleermakerszit op de vloer, zijn bovenlichaam gebogen, wolkjes psychedelische rook rond zijn stille hoofd, met glimmende oogjes te broeden….. Het land werd een openbaring. Een venster op een nieuwe wereld ging voor hem open. Het licht en de kleuren van de woestijn fascineerden hem. Hij maakte schetsen en tekeningen, die thuis werden uitgewerkt. Monica denkt er met plezier aan terug. “Wij mochten als kinderen mee, dat was groot feest natuurlijk. Want in die tijd reisde nog niemand naar Marokko.”

Super groot talent

Ook Jo en Marlies Kuckelkorn uit Itteren – waar Harrie jarenlang woonde – noemen hem de beste van zijn generatie. Ook dit echtpaar heeft een grote collectie verzameld. Onze woonkamer heet de ‘Bartelskamer’ met uitsluitend werken van Harrie Bartels, zegt Jo Kuckelkorn. “We leerden Harrie kennen begin 1970 en waren van meet af aan gegrepen door zijn veelzijdigheid. Een supergroot talent was hij. Hij tekende en schilderde alles wat hij zag en hem inspireerde. Maar neen, aan de weg timmeren deed hij niet. Hij liet zijn werk voor zich spreken. Hij vond dat mensen het moesten herkennen, ook als hij het niet gesigneerd had. Dat was zijn standpunt. Harrie heeft lange tijd bij ons in Itteren gewoond. Daar zaten we met de neus boven op wat hij schilderde en tekende. De landschappen in Marokko, portretten. Hij kon alles. En door de jaren heen is hij ook een goede vriend geworden. ”