Op zondag 16 juni om 11 uur vertelt historicus en journalist Caspar Cillekens in Museum Valkenburg aan de hand van 51 foto’s, cartoons en grafieken over de sociale en economische geschiedenis van De Sphinx.
Beginnend bij oprichter Petrus Regout tot aan de sluiting van de fabriek aan de Beatrixhaven in 2009. Het zwaartepunt van de lezing ligt op de periode 1890-1980 waarin de publieke opinie in Maastricht over De Sphinx , die vanwege de kinderarbeid in de 19e eeuw al niet best was, alsmaar negatiever werd. Na de oorlog stond bij menige aardewerker de ervaring uit de crisisjaren dertig, toen honderden arbeiders ontslagen werden en oudere werknemers plaats moesten maken voor jongeren, nog vers op het netvlies. De Sphinx bleef lange tijd een paternalistisch geleid bedrijf. Moderne inzichten over personeelsbeleid braken pas na de Tweede Wereldoorlog door. Bij een onderzoek dat het bedrijf liet doen naar zijn imago rond 1950 kwam De Sphinx als slechtste onderneming in Maastricht naar buiten. In 1965 was de mening over het bedrijf niet veel beter. De Sphinx deed wel pogingen om het tij te keren, maar dat was allemaal rijkelijk laat en te weinig.
In zijn boek ‘Last van het verleden. De Sphinx en Maastricht’ schetst historicus en journalist Caspar Cillekens de vaak moeizame verhouding tussen de onderneming, tot 1974 het familiebedrijf van de Regouts, en de Maastrichtse samenleving. Geen bedrijf heeft zozeer zijn stempel gedrukt op de Maastrichtse samenleving als De Sphinx, de eerste industriële onderneming van Nederland. Geen bedrijf heeft ook zoveel ressentiment in Maastricht opgeroepen als De Sphinx. Bovenop het slechte imago, dat het bedrijf al had vanwege de kinderarbeid in de 19eeeuw, kwamen de ervaringen van de pottemennekes uit de crisisjaren dertig. De Sphinx ontsloeg honderden arbeiders en verving oudere werknemers uit Maastricht door goedkopere jongeren uit de dorpen. Caspar Cillekens schrijft het allemaal op zonder te oordelen. Maar een oordeel van de auteur is eigenlijk ook niet nodig. De gang van zaken van het bedrijf is zo slecht en spreekt voor zich bij deze eindeloze opsomming van blunders en wantoestanden. Het boek van Caspar Cillekens ‘Last van het verleden. De Sphinx en Maastricht’ is verkrijgbaar in de museum shop.
U kunt zich aanmelden voor deze lezing door een mail te sturen naar: reserveer@museumvalkenburg.nl met vermelding van de lezing, uw naam en het aantal personen. U kunt uw aanmelding ook doorgeven aan de balie.
Kosten: € 8 pp, museumkaart gratis, Vrienden en Begunstigers gratis 2 personen.
